21. Yüzyıl Ebeveynliği
- Perihan Yıllı
- 3 gün önce
- 2 dakikada okunur
21.yüzyıl"ın anne-baba figürü önceki yüzyıllara hatta yıllara göre ciddi farklılıklar göstermektedir. Günümüz ebeveyni artık sadece çocuk büyütmekle kalmıyor; dijitalleşme çağına bir yandan kendisi adapte olmaya çalışırken öte yanda ise bu hızlı dönüşüme çocuğunu hazırlıyor. Bu kadar karmaşık ve hızla değişen düzen içinde de düşünen, karar veren, hisseden, empati yapan, sorgulayan bireyler yetiştirmeye çaba harcıyor.

Benzer sayısız sebepten 21.yy ebeveynliği geleneksel otoriterliğe değil, daha çok rehberlik yapmaya, empatiye,, bilinçli biçimde denge unsurlarına dayanıyor. Kimilerine göre günümüz gençleri "yorulmadan dinlenen, acıkmadan yiyen, sevişmeden üreyen insan" olarak tanımlanmaya çalışılsa da, sorumluluklar çok farklı ve çok incelik isteyen boyutlara evrilmiştir. Geleneksel yapı içinde ki ebeveynliklerde genellikle büyük aile düzeni içinde söz sahibinin genç anne-baba ile sınırlı olmadığı büyüklerin egemenliğini sürdürdüğü dinamikler içinde geçerdi. Sosyal olarak da "ev-okul-mahalle" ilişkileri içinde sınırlanmış, gelecek profili biçimlenmiş bir hazır buluşçuluğa dayanırdı.
Peki, ya şimdi!
21. yüzyıl ebeveyni kimdir?
Nasıl davranır?
21. yy ebeveyn/çocuk iletişimi nasıl gelişmelidir?
1. Bu yy ebeveyni öğreten ve öğrenen bir rehberdir
"Ben biliyorum, sen sadece dinle" tutumu yerini birlikte keşfe bırakır.
Çocuğunun merakını bastırmaz tam tersi merak uyandırmaya teşvik eder, yönlendirir.
Otorite olmayıp, rol model olmak için çabalar.
2. 21. yy Ebeveynin Empati yapar, Duygusal Zekası yüksektir
Çocuğunu kontrol etme arzusundan önce "duygusal bağ" kurmayı önemser
Çocuğunu ve duygularını tanır, ciddiye alarak önemser.
Ağlayan çocuğuna, " Ağlama" yerine " Korkmuş olabilir, endişelenmiş olabilirsin ancak biz bunu birlikte aşabiliriz" der.
Duyguları önemser, bastırılmasına değil anlaşılmasına destek verir.
3. Küresel Farkındalığı Olan, Açık Fikirli Ebeveyn
Çocuğuna “dünya vatandaşı” olmayı öğretir.
Farklılıkları öğreten, kapsayıcı bir bakış açısıyla büyütür.
Kültürler, inançlar konusunda dayatma yerine bilgilendirme ve sorgulatma yapar.
4. Dijital Dünyayı Tanıyan ve Yönetebilen Ebeveyn
“Tablet ver geçsin” yerine, dijital okuryazarlık kazandırır.
Teknolojiden korkmaz ama onu sınırlı, bilinçli ve anlamlı şekilde sunar.
Sosyal medya, dijital bağımlılık, mahremiyet gibi konularda rehberlik yapar.
5. Sınır Koyan Ama Bastırmayan Ebeveyn
“Hayır” diyebilen ama nedenini de anlatabilen ebeveyn.
Disiplini korkuyla değil, saygıyla inşa eder.
Kurallar nettir ama gerekçeleri açıklanır.
Ne “her şeye izin veren”, ne de “katı kurallar dayatan” rolündedir. Denge insanıdır.
6. Kendini İyileştiren ve Geliştiren Ebeveyn
Çocuğu “terapi aracı” olarak kullanmaz.
Kendi travmaları, eksiklikleriyle yüzleşir, içgörü sahibidir.
Kitap okur, danışır, öğrenir, gerektiğinde yardım alır.
“Çocuğum için değil, kendim için de iyileşiyorum.” diyebilir.
7. Eğitimi Notlara İndirgeyen Değil,
Hayatla Bütünleştiren Ebeveyn
Başarıyı sadece akademik ölçmez: karakter, üretkenlik, iyi insan olmak da önemlidir.
Soru sormayı, tartışmayı, merakı destekler.
“Ne kadar bildiği” kadar, “nasıl düşündüğü” ne de önem verir.
Karşılaştırmalı "21. Yüzyıl Ebeveynliğinin Özeti";
Geleneksel Ebeveyn | 21. Yüzyıl Ebeveyni |
Otorite, denetim, kontrol | Dinleme, anlama, rehberlik |
Emir verir, hiyerarşiktir; Yap dedim cünkü ben babanım/annenim. | ;Sorgulatır açıklar; " Bu kuralı koymamın sebebi sağlığın için ve seni önenmsediğim için |
Duyguları bastırır ; "Sen kocaman insan oldun ağlamak çok ayıp!" | Duyguların kalıcı izlerini önemser ve alan tanır; " Şu an çok üzüldün farkındayım, sarılalım ister misin?" |
Çağının gereği, teknolojiden korkar | Teknolojiyi öğretirken, sınırlar koyar |
Başarı anlayışı tek tiptir, belirlidir | Çok yönlü gelişimi destekler |
“Ben bilirim!” | “Birlikte öğrenelim” der |
Destekleyen temaar;
תגובות